AUSCHWITZ. Posiedzenie Rady MCEAH

Podsumowanie działań prowadzonych przez Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście, a także wyzwania edukacji w czasach, gdzie potrzeba reakcji na narastającą falę różnych ideologii nienawiści to niektóre tematy posiedzenia Rady Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz I Holokauście, które 9 października marca odbyło się w Oświęcimiu.

Podczas posiedzenia członkowie Rady wysłuchali sprawozdania podsumowującego działania Centrum w okresie marca ubiegłego roku, kiedy odbyło się ostatnie posiedzenie. Mówiono m.in. o rosnącej od lat frekwencji, która w 2017 r. wyniosła 2,1 mln odwiedzających, pracy 328 edukatorów, którzy oprowadzają już w 20 językach, m.in. w nowych językach: po grecku, ukraińsku i rumuńsku. W 2017 roku przewodnicy oprowadzili po Miejscu Pamięci niemal 1,7 mln osób. Wzięli oni także udział w licznych szkoleniach zorganizowanych m.in. we współpracy z francuską organizacją Yahad in-Unum oraz Amud Aisch z Nowego Jorku oraz studyjnych wizytach w miejscach pamięci w Holandii, Belgii, we Francji, w Niemczech i na Łotwie.

Mowa była również o licznych specjalistycznych projektach edukacyjnych kierowanych do uczniów, nauczycieli i edukatorów, w których w 2017 r. wzięło udział ponad 17 tysięcy uczestników – w tym o nowych seminariach dla edukatorów Marszu Żywych, Letniej Akademii w języku niemieckim drugiego stopnia, jak również szczególnym projekcie „Szkoła przeciwko nienawiści” realizowanego wraz z Powitem Wodzisławskim, który miał pomóc w przygotowaniu młodzieży do radzenia sobie z problemem mowy nienawiści w szkole.

Głównym wydarzeniem planowanym na rok 2019 w MCEAH będzie międzynarodowa konferencja edukacyjna. – Przede wszystkim będziemy chcieli dyskutować w gronie ekspertów z całego świata o tym w jaki sposób uczyć o historii obozu Auschwitz i o Holokauście tak, aby nie tylko przekazywać najważniejsze fakty historyczne, ale również poruszać, niepokoić i skłaniać do bardziej uniwersalnej refleksji o naszej wzajemnej aktywnej odpowiedzialności za świat, w którym żyjemy – powiedział Andrzej Kacorzyk, dyrektor MCEAH i zastępca dyrektora Muzeum Auschwitz.

– Wiąże się to z bardziej ogólnym spostrzeżeniem, że z perspektywy Miejsca Pamięci jako przestrzeni edukacji niezwykle trudny i bolesny jest brak adekwatnych reakcji na wzrost populizmu, rasizmu, antysemityzmu, ideologii nienawiści, a nawet – jak się okazało rok temu w Birmie – na zorganizowane ludobójstwa. To musi stać się elementem naszej wspólnej refleksji, bowiem powinniśmy zrobić wszystko, aby ludzie po wizycie w Auschwitz nie pozostawali obojętni, bo człowiek nie powinien wychodzić z tego miejsca biernym. To jedno z naszych największych zagrożeń – podkreślił Kacorzyk.

– Auschwitz jest historią, ale Auschwitz odnosi się także do teraźniejszośći. Jesteśmy tu w stanie co najmniej zadawać pytania o współczesność, ale widać, że Centrum Edukacji stara się nie tylko stawiać pytania, ale także szukać odpowiedzi na temat współczesnych zagrożeń – powiedział przewodniczący Rady prof Marek Kucia.

Na posiedzeniu wspominano również o wystawach, które prezentowano zarówno w Miejscu Pamięci, jak i w wielu miejscach na świecie, a także o nowych lekcjach przygotowanych w ramach edukacji internetowej.

Andrzej Kacorzyk przedstawił także dwa nowe projekty edukacyjne przeznaczone dla nauczycieli. Dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego MCEAH wydało Tekę Edukacyjną „75 lat po Aktion Reinhardt – współczesna pamięć o zagładzie Żydów Polskich”, która dostępna jest dla wszystkich zainteresowanych na stronie internetowej Muzeum; natomiast dzięki wsparciu Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji powstał projekt „Historia obywateli polskich w KL Auschwitz” upamiętniający obywateli II RP więzionych i mordowanych w niemieckim obozie Auschwitz, w ramach którego powstał edukacyjny film dokumentalny „Świadkowie” oraz pakiet edukacyjny wraz ze scenariuszem lekcji, wszystko w językach polskim, angielskim i hebrajskim.

Na posiedzeniu zapowiedziano także wyjątkową wystawę „David Olère. Ten, który ocalał z krematorium III”, która 30 października zostanie otwarta w Miejscu Pamięci Auschwitz. Będzie to największa jak do tej pory ekspozycja ukazująca poruszające malarstwo i rysunki artysty, byłego więźnia Sonderkommando w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym i zagłady Auschwitz. Na wystawie zobaczyć będzie można niemal całość unikatowej twórczości związanej z traumatycznymi przeżyciami artysty w obozie. Oprócz 19 obrazów ze Zbiorów Muzeum Auschwitz na ekspozycji pokazaną zostaną 64 prace wypożyczone z Yad Vashem i Lohamei haGetaot w Izraelu oraz Mémorial de la Shoah z Francji.

Rok 2019 w Miejscu Pamięci Auschwitz będzie rokiem ważnych rocznic, którym towarzyszyć będą także specjalne projektu edukacyjne, wystawy czy semianaria MCEAH. To m.in. 75. rocznica deportacji Żydów z Węgier, getta Litzmannstadt, likwidacji obozu cygańskiego, transportów mieszkańców Warszawy w okresie Powstania Warszawskiego oraz buntu Sonderkommando.

Członkowie Rady odwiedzili też budynek tzw. Starego Teatru gdzie obecnie dzięki dofinansowaniu ze środków Unii Europejskiej i wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego powstaje nowa siedziba MCEAH. W niedalekiej przyszłości znajdą się tam m.in. nowoczesna sala audytoryjna, multimedialne sale wykładowe, przestrzeń wystawiennicza, biblioteka oraz stanowiska do samodzielnej pracy naukowej. Prace budowlane powinny zakończyć się jesienią przyszłego roku.

Podpisując 15 września 2016 r. umowę o dofinansowanie projektu adaptacji budynku tzw. Starego Teatru na działalność MCEAH, wicepremier, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotr Gliński powiedział, że nowe Centrum Edukacji jest niezwykle ważne i niezbędne w tak szczególnym miejscu: – Centrum będzie multiplikowało efekt edukacyjny Muzeum i stworzy nowoczesne warunki dla edukowania i przekazywania pamięci o Holokauście, pamięci o martyrologii polskiej inteligencji, a także losów obywateli innych krajów. To nasza powinność wobec tych, którzy tutaj zginęli. To również nasza powinność wobec społeczeństwa i wobec przyszłych pokoleń.

– W tej chwili widać efekty prac w przyszłej siedzibie MCEAH, a także dostrzec już można myśl tego, jak będzie urządzić ten budynek – gdzie będzie biblioteka, gdzie znajdą się sale seminaryjne, przestrzeń wystawiennicza i prace do pracy indywidualnej. To 2400 metrów kwadratowych powierzchni, które od kwietnia 2020 r. będziemy mogli przeznaczyć na działalność edukacyjną. Napawa nas to ogromną radością, ale także jest dla nas ogromnym wyzwaniem – powiedział podczas posiedzenia Rady Andrzej Kacorzyk.

Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście powstało w 2005 roku i jest integralną częścią Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. Zajmuje się nauczaniem o historii Holokaustu i niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau. Naucza o tragicznych losach Żydów, Polaków, Romów, sowieckich jeńców wojennych i losach wszystkich innych grup Ofiar przetrzymywanych i zamordowanych w Auschwitz.

W Radzie Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście zasiadają:

• prof. Marek Kucia z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie – przewodniczący
• doc. dr Vojtěch Blodig, zastępca dyrektora miejsca pamięci w Terezinie – zastępca przewodniczącego
• dr Wolf Kaiser, były dyrektor Domu Konferencji Wannsee w Berlinie
• prof. Danuta Konieczka-Śliwińska, z-ca dyrektora ds. dydaktycznych Instytutu Historii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Olivier Lalieu z Memorial de la Shoah w Paryżu
• dr Piotr Paziński, pisarz, redaktor naczelny miesięcznika „Midrasz”,
• Karen Pollock, dyrektor Holocaust Educational Trust
• dr Irina Scherbakova ze stowarzyszenia Memoriał w Moskwie
• Jacek Stawiski, szef redakcji Świat w telewizji TVN24 Biznes i Świat
• prof. Dariusz Stola, dyrektor Muzeum POLIN

Auschwitz.org