AUSCHWITZ. 14 czerwca – Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady

14 czerwca 1940 r. Niemcy skierowali z więzienia w Tarnowie do obozu Auschwitz grupę 728 Polaków. Wśród nich byli żołnierze kampanii wrześniowej, członkowie podziemnych organizacji niepodległościowych, gimnazjaliści i studenci, a także niewielka grupa polskich Żydów. Data ta uznawana jest za początek funkcjonowania obozu. Decyzją Sejmu RP 14 czerwca obchodzony jest jako Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady.

W obchodach 78. rocznicy pierwszego transportu Polaków do Auschwitz, które odbyły się w Oświęcimiu i w Harmężach wzięli udział byli więźniowie obozu Zdzisława Włodarczyk i Ryszard Machulik, przedstawiciele władz Rzeczpospolitej Polskiej: wicepremier RP Beata Szydło oraz wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin, przedstawiciele Kancelarii Prezydenta, Senatu RP, a także parlamentarzyści, przedstawiciele korpusu dyplomatycznego, władz samorządowych, instytucji i stowarzyszeń współorganizujących obchody, dyrekcja i pracownicy Muzeum Auschwitz, a także wszyscy pragnący upamiętnić wydarzenia z 14 czerwca 1940 r.

Obchody rozpoczęły się w Centrum św. Maksymiliana w Harmężach, gdzie prezentowana jest wystawa prac autorstwa więźnia pierwszego transportu nr 423 Mariana Kołodzieja „Klisze pamięci. Labirynty”. Odprawiono tam uroczystą mszę świętą, której przewodniczył biskup Roman Pindel, ordynariusz diecezji bielsko-żywieckiej.

– Zanim wyruszył pierwszy transport z Tarnowa do Auschwitz, dużo wcześniej machina propagandowa Niemiec hitlerowskich odpowiednio przedstawiała Polskę, Polaków, rzekome zagrożenia z jej strony, zwłaszcza wobec mniejszości niemieckiej. Dużo wcześniej przygotowywano listy powstańców, inteligencji, duchownych, aby rozpocząć planowaną eksterminację tych, którzy mogli być zaczątkiem jakiegokolwiek oporu wobec najeźdźcy. Zanim zaczęto budować obozy, wpierw w publikacjach, w masowych zgromadzeniach, a nawet rozprawach naukowych zaczęto kwalifikować grupy społeczne i narodowe jako przeciwników nowego porządku – mówił bp Pindel.

Po Mszy goście zwiedzili wystawę prac Mariana Kołodzieja. Odczytano wówczas nazwiska wszystkich więźniów pierwszego transportu.

W Harmężach wicepremier Beata Szydło, wiceminister Jarosław Sellin oraz przedstawciele Powiatu Oświęcimskiego podpisali umowę dotyczącą utworzenia muzeum poświęconego Polakom niosącym pomoc więźniom obozu Auschwitz-Birkenau.

Następnie wieńce złożono pod tablicą poświęconą pierwszemu transportowi na budynku dawnego Polskiego Monopolu Tytoniowego, nieopodal terenu dzisiejszego Muzeum Auschwitz. To tam 14 czerwca 1940 r. esesmani umieścili więźniów na okres kwarantanny, a dziś mieści się tam Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. rtm. Witolda Pileckiego.

Główna część obchodów miała miejsce na terenie byłego obozu Auschwitz I. Przed blokiem 11 zabrzmiał hymn RP, a następnie delegacje złożyły znicze pod Ścianą Śmierci na dziedzińcu bloku, upamiętniając wszystkie ofiary niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz.

Na zakończenie oficjalnie otwarto nową wystawę Muzeum poświęconą ruchowi oporu w KL Auschwitz. Mieści się ona w dwóch zachowanych oryginalnie salach na parterze bloku 11.

Organizatorami obchodów było Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau oraz:
• Centrum św. Maksymiliana w Harmężach
• Centrum Żydowskie w Oświęcimiu
• Fundacja Pamięci Ofiar Auschwitz-Birkenau
• Fundacja Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau
• Fundacja Pomnik Hospicjum Miastu Oświęcim
• Fundacja Wiara i Prawda
• Instytut Pamięci Narodowej, Oddział w Krakowie
• Krakowska Fundacja, Centrum Informacji, Spotkań i Dialogu, Wychowania i Modlitwy w Oświęcimiu
• Kuria Diecezjalna Bielsko-Żywiecka
• Międzynarodowy Dom Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu
• Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. rtm. Witolda Pileckiego w Oświęcimiu
• Prowincja św. Antoniego i bł. Jakuba Strzemię Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych Franciszkanów
• Stowarzyszenie Auschwitz Memento
• Stowarzyszenie Romów w Polsce
• Towarzystwo Opieki nad Oświęcimiem

Samorządy:

• Gmina Oświęcim
• Miasto Oświęcim
• Miasto Tarnów
• Starostwo Powiatowe w Oświęcimiu

Auschwitz.org / foto: Marek Lach